Op 12 en 13 februari verzamelden een 60-tal bedrijven, ngo’s, academici en experts uit alle hoeken van de wereld zich in de Seas of Change workshop in Amsterdam. Ze bogen zich over de vraag hoe we kleinschalige producenten op lange termijn beter kunnen betrekken in commerciële, moderne markten. Ook Vredeseilanden was erbij en strekte haar antennes uit. We deelden onze ervaring over onze samenwerking met Colruyt, en staken veel op over hoe bedrijven kijken naar de uitdaging om in te kopen van kleinschalige landbouwers.
“We zijn in een pilootproject gestapt om kleine boeren in Peru te betrekken in de toeleveringsketen van sla en tomaten aan McDonalds”, vertelt Leonardo Correa de Souza Lima van Arcos Dourados, de franchisehouder van McDonalds in Latijns-Amerika. “De toeleveringsketen van McDonalds is uiteraard enorm, het leek dus een grote uitdaging om daar kleinschalige producenten in te betrekken, maar we zijn nu heel blij met het geslaagde pilootproject”, gaat Correa verder.
“In samenwerking met de ngo Syngenta Foundation kregen de boeren training over hoe ze moesten produceren, want ze kenden de kwaliteitsstandaarden van McDonalds niet, hun productie liep nog niet efficiënt genoeg, ze hadden geen ervaring met serres, geen commerciële ervaring, en er heerste toch wel wat wantrouwen bij de boeren. Maar na twee jaar zijn ze erin geslaagd om groenten en tomaten aan McDonalds te leveren. Hun inkomen steeg daardoor met 177 %.” Arcos Dourados is nu van plan ook in acht andere Latijns-Amerikaanse landen soortgelijke projecten op te zetten.
Met dit voorbeeld was de toon gezet om te discussiëren over hoe boerenorganisaties, bedrijven en ngo’s kunnen samenwerken en pilootprojecten kunnen ‘upscalen’, ieder vanuit zijn eigen sterkte en eigenheid.
Ook de internationale ngo Catholic Relief Services presenteerde hoe hun partners-boerenorganisaties samenwerken met bedrijven: cacaoboeren die leveren aan het chocoladebedrijf Ritter, groenten- en fruitboeren die verkopen aan de supermarktketen Walmart,… “We zien de nood om met bedrijven samen te werken als we onze missie – een beter inkomen voor boeren – willen vervullen. En we zien dat we win-win’s kunnen realiseren door dialoog op regelmatige basis”, aldus Jefferson Shriver van CRS. Een citaat dat ook van Vredeseilanden had kunnen komen.
Heineken vertelde over hun politiek van lokaal aankopen in Afrika. Tegen 2020 willen ze 60% van hun inputs (rijst, sorghum, cassava,…) voor het brouwen van bier voor de Afrikaanse markt ook op Afrikaanse bodem aankopen. “Het is moeilijk en het neemt tijd”, aldus Paul Stanger van Heineken, “maar voor Heineken werkt het kostenbesparend (minder transport) en het stelt onze toelevering op lange termijn veilig, waardoor we minder afhankelijk zijn van prijsvolatiliteit op de markt. We verminderen zo onze ecologische voetafdruk en voor de boeren is het een betekenisvolle inkomensstijging. In Congo hebben we bijvoorbeeld sinds 2009 al 57000 boerenfamilies bereikt, gemiddeld ging per boer hun productie er met 42% op vooruit en ook hun inkomen steeg significant.” Ook Vredeseilanden kijkt naar Heineken. Wie weet kunnen ook onze partners uit Oost-Congo op een dag rijst verkopen aan de brouwerij tegen een goed prijs.
“Het is inderdaad moeilijk om kleine boeren in de toeleveringsketen te betrekken”, zegt Jan Kees Vis van Unilever, “maar uiteindelijk ook gemakkelijker dan we in het begin dachten. En het is gewoon een noodzaak. Als we willen groeien, moeten we de toevoer doen toenemen, en bij smallholders ligt het grootste potentieel. Duurzaamheid en transparantie zijn belangrijk voor de reputatie van bedrijven. Wij trainen nu al onze inkopers (1500 mensen) in duurzaamheid en in het inkopen van kleine producenten.”
Volgens Bill Vorley, senior researcher bij IIED (International Institute for Environment and Development), zijn er vijf factoren die belangrijk zijn om succesvol kleinschalige producenten te integreren in moderne markten:
- Als bedrijf heb je een duidelijke strategie rond duurzaam aankopen nodig, die moet doordringen van top management tot bij de inkopers en de boekhouders, want anders “will pricing kill the business”
- Het inkoopbeleid moet in de lijn liggen van de bedrijfsstrategie. Zo zou inclusief aankopen kunnen vervat zitten in het bonussysteem voor werknemers, om spanning tussen het inkoopbeleid en risk management te vermijden.
- Aankoopbeleid moet gebouwd zijn op relaties.
- Pas je benadering aan aan het type product dat je wil aankopen. Investeren in kleinschalige producenten loont enkel als de inkoper er een win inziet, bijvoorbeeld een gegarandeerde toevoer of een meerwaarde voor het merk, of een interessante innovatie.
- Implementeer pilootprojecten enkel met zicht op opschaling naar de mainstream-business, anders zal het gewoon een project blijven.
Succesfactoren die we bij Vredeseilanden zeker in ons achterhoofd zullen houden in onze verdere samenwerking met bedrijven. Uitwisselingen als deze in Amsterdam leveren steeds nieuwe inzichten op voor ons werk, waarbij we steeds vertrekken vanuit de doelstelling dat boeren een eerlijke prijs moeten krijgen op de markt.
Saartje Boutsen