Maniok: beschermengel tegen honger, basis voor een beter inkomen

Maniok: beschermengel tegen honger, basis voor een beter inkomen

07/05/2014

De voorbije jaren engageerde Vredeseilanden zich om de manioksector in twee departementen van Benin te verbeteren. De doelstellingen waren van bij het begin duidelijk: de lokale voedselzekerheid verbeteren, de bedrijvigheid van de boeren en boerinnen versterken zodat ze een product van hogere kwaliteit in de markt kunnen plaatsen om een beter inkomen te verdienen. Een terugblik op de resultaten van de voorbije drie jaar.

Een eetbare spaarpot

Maniok is een ideaal product om te zorgen dat iedereen het hele jaar door voldoende te eten heeft. Het is een wortel die lang bewaart zolang hij in de grond zit. Maniok is dus een eetbare spaarpot die toelaat om periodes te overbruggen wanneer andere voedselproducten schaars en duur zijn.

Als je de wortel oogst, wordt hij na 2 à 3 dagen echter rot. Het is dus belangrijk om maniok zo snel mogelijk te verwerken. De afgelopen jaren is er veel geïnvesteerd in het oprichten van 7 verwerkingscentra om maniok te verwerken. Vooral de vraag naar gari (vergelijkbaar met couscous) is enorm groot en geeft mogelijkheden om het inkomen van de boeren en boerinnen op te krikken.

In 2013 werden twee belangrijke vormingen georganiseerd. Eén over ondernemerschap om de producenten te leren hoe ze competitiever kunnen zijn, hoe ze schaalvoordelen kunnen creëren, hoe ze een sluitende boekhouding kunnen bijhouden, etc. Een tweede vorming over het belang van het opzetten van een intern kwaliteitscontrolesysteem. Als je als groep maniok wil verkopen is het, net als bij rijst, van belang dat iedereen evenveel aandacht heeft voor kwaliteit.

Er gebeurden ook een aantal bijkomende investeringen in de verwerkingscentra: de aankoop van 4 raspen, 1 molen, 2 machines om het vocht uit de maniok te persen en de aanleg van 6 plaatsen om de maniok op een hygiënische manier te drogen (i.p.v. aan de rand van asfaltwegen, zoals nu nog veel gebeurd). Daarnaast zijn er twee magazijnen gefinancierd om de verwerkte maniok te kunnen opslaan.

De twee NGO’s waarmee Vredeseilanden samenwerkt zijn uitgegroeid tot dé referentie in de streek voor alles wat maniokproductie en -verwerking betreft.

Zowel voor de productie, de verwerking als de commercialisering werden opleidingen ingericht. 13 boeren schoolden zich bij tot producent van plantgoed en behaalden een officieel certificaat het Institut National pour la Recherche Agricole (INRAB). 10Ha grond wordt nu ingezet voor de teelt van maniokstekken. Zo zijn alle boeren van de regio zeker van toegang tot degelijk plantgoed. 3.753 boeren en 1.225 boerinnen kregen opleidingen voor verbeterde teeltechnieken. Dat deed de productie per hectare met bijna 50% stijgen.

Eten en inkomen

Voor boerenfamilies is maniok een belangrijke voedingsbron. Maar dankzij de verbeterde opbrengst, hoeven ze nog maar 10% van hun oogst opzij te houden voor eigen consumptie. 90% verkopen ze in verwerkte vorm op de markt. Daar zijn hun coöperatieven een belangrijke schakel in. De verwerkte maniok levert een aardige cent op voor de vrouwen die instaan voor de verwerking. Al naargelang het dorp fluctueert het inkomen uit verwerking tussen de 36.000 fcfa en 89.000 fcfa.

“Ik ben boer en teel maniok in Amakpa”, vertelt Félix Edibo. “Maniok is belangrijk om ons gezin te voeden, maar het maakt ons leven ook comfortabeler. Onlangs konden we voor het eerst een moto kopen.” Odette Kanveho staat mee in voor de verwerking in het dorp Lanta. “Het inkomen uit de verwerking van Maniok geeft me ademruimte om voor de kinderen te zorgen. Ik kan zonder problemen het schoolgeld en alle benodigdheden voor de kinderen betalen.”

Toch zijn er ook doelstellingen die niet gehaald werden. Slechts 10% van de boeren en 5% van de boerinnen heeft toegang tot krediet, hoewel we mikten op 30%. De vooropgestelde hoeveelheden voor het verwerken van maniok werden ook nog niet verwezenlijkt. Maar nu de basis van de coöperatieven en de verwerkende bedrijven gelegd is, kan dit ingehaald worden.

Het vermarkten van de verwerkte producten is nu een prioriteit voor de boerenorganisaties. Eerste pogingen om grotere contracten af te sluiten met distributeurs leverden vooralsnog geen concreet resultaat op. De komende jaren ligt de ambitie voor de coöperatieven dan ook logischerwijs op dit terrein.

Samengevat: vier activiteiten waarmee Vredeseilanden de maniokboeren ondersteunde

  1. We voerden een marktstudie uit rond maniok en de vraag naar afgeleide producten in Benin.
  2. We organiseerden uitwisselingsbezoeken tussen boeren en boerinnen en de verschillende spelers in de manioksector: groothandelaars, verwerkers, distributeurs.
  3. We ondersteunden de opstart van verwerkingsfabrieken via vormingen rond verwerking, marketing en vaardigheden voor commerciële onderhandelingen.
  4. We hielpen bij het opstarten van een marktinformatiesysteem dat op geregeld tijdstippen prijsinformatie verzamelt en verspreidt.