Een brede groep maatschappelijke organisaties stelt in een gezamenlijke verklaring dat Vlaanderen in een volgende legislatuur hoognodig werk moet maken om extra in te zetten op agro-ecologische landbouwprincipes . Dat betekent dat er geproduceerd wordt mét het ecosysteem en niet ten koste ervan. Dat de consument dit steeds meer verwacht, illustreert bijvoorbeeld de groeiende vraag naar producten uit de bio-landbouw , die deze principes reeds zo goed mogelijk toepast.
Het potentieel om onze voedselproductie in Vlaanderen te verduurzamen blijft onderbenut, stellen Bond Beter Leefmilieu, Bioforum, Vredeseilanden, Velt, Wervel, Oxfam en EVA in een open brief. Daarin duiden ze aan waar het schoentje knelt en doen zij drie aanbevelingen om agro-ecologie een haalbare piste te maken voor Vlaanderen.
Zo blijken voortrekkers van duurzame landbouwvormen vandaag nog te weinig ondersteund door de overheid. Ze botsen meer dan eens op regelgeving die op maat van gangbare landbouw is gemaakt. Zo is bvb het mestbeleid van vandaag afgestemd op gangbare landbouw, en wordt onvoldoende ingezet op de opbouw van bodemvruchtbaarheid met gebruik van organisch materiaal.
Vlaanderen heeft met het plattelandsontwikkelingsprogramma een instrument in handen waarin zo’n 300 miljoen euro publieke middelen ingezet worden op het verduurzamen van de landbouw. Nieuwe landbouwvormen en hun pioniers hebben binnen dit programma meer ademruimte nodig in hun ontwikkeling en verdienen een bevoorrechte toegang tot de markt.
Wil Vlaanderen een voorloper zijn in de omschakeling naar agro-ecologische landbouwsystemen, dan moet gezocht worden naar geschikte vormen van ondersteuning bvb in de vorm van vergoeding voor ecosysteemdiensten. De overheid dient hiervoor een pro-actieve rol op te nemen, wat meer vereist dan een schamele 5 % van het jaarlijkse budget voor landbouwonderzoek.
Tenslotte vragen de initiatiefnemers om te investeren in een leerplatform dat praktijkervaring van agro-ecologische voortrekkers samenbrengt met wetenschap, maatschappelijke actoren en onderwijs. Bedoeling is dat bruikbare inzichten en kennis hun weg vinden naar de volgende generatie landbouwers.
Aanbevelingsnota van middenveld
Produceren in samenwerking met het ecosysteem en niet ten koste ervan, dat is wat de maatschappij van een landbouwsector terecht verwacht. Een agro-ecologische landbouw kan overal worden toegepast, ook in Vlaanderen. Vandaag vinden de voortrekkers van deze duurzame landbouwvormen in Vlaanderen weinig steun in onderzoek en beleid. Bond Beter Leefmilieu, Bioforum, Vredeseilanden, Velt, Wervel, Oxfam en EVA zijn er van overtuigd dat dit beter kan. Naar aanleiding van de komende verkiezingen geven zij aan waar het schoentje knelt en doen zij drie aanbevelingen voor de beleidsmakers van morgen.
1. Meer investeren in onderzoek naar agro-ecologische landbouw is een must Wil Vlaanderen een voorloper zijn in de omschakeling naar agro-ecologische landbouwsystemen, dan moet gezocht worden naar geschikte vormen van ondersteuning, bvb in de vorm van vergoeding voor ecosysteemdiensten. De overheid dient hiervoor een pro-actieve rol op te nemen, wat meer vereist dan een schamele 5 % van het jaarlijkse budget voor landbouwonderzoek.
2. Beschouw agro-ecologische landbouw als volwaardige praktijk in het gevoerde beleid Toets de effecten van beleidsbeslissingen in de landbouwsector ook aan agro-ecologische principes, en creëer experimenteerruimte voor agro-ecologische innovatie. Voortrekkers van duurzame landbouwvormen blijken vandaag meer dan eens te botsen op regelgeving die op maat van gangbare landbouw is gemaakt. Zo is bvb het mestbeleid van vandaag afgestemd op gangbare landbouw, en wordt onvoldoende ingezet op de opbouw van bodemvruchtbaarheid met gebruik van organisch materiaal.
Vlaanderen heeft met het plattelandsontwikkelingsprogramma een instrument in handen waarin zo’n 300 miljoen euro publieke middelen ingezet worden op het verduurzamen van de landbouw. Nieuwe landbouwvormen en hun pioniers hebben binnen dit programma meer ademruimte nodig voor hun ontwikkeling en om te kunnen wedijveren met de markt.
3. Zet met een leerplatform agro-ecologie in op de landbouw van de volgende generaties en integreer kennis en inzichten in het landbouw-onderwijs Vandaag al bewijzen pioniers in Vlaanderen en buurlanden dat landbouwpraktijken met minimale ecologische voetafdruk vergelijkbare productiecijfers halen als de gangbare landbouw. Wij vragen de overheid daarom om actieve ondersteuning van een leerplatform agro-ecologie waar praktijkkennis kan samengebracht worden met wetenschap en maatschappelijke actoren. Vlaanderen beschikt met haar plattelandsprogramma over een instrumentarium om zulke initiatieven te ondersteunen.
Daarnaast vragen wij om in te zetten op een samenhangend bodembeleid waar mestproblematiek, erosie, bodemverdichting en andere thema’s op een geïntegreerde manier worden aangepakt. De oprichting van een bodeminstituut kan de kennis hierover bundelen breder uitdragen.
Tenslotte vragen de initiatiefnemers om de resultaten uit zulk leerplatform en bodeminstituut te integreren in een voorlichtingsplan van de overheid en de principes van een agro-ecologische landbouw (kennis, vaardigheden en attitudes) op te nemen in de eindtermen voor het landbouwonderwijs.