De Faire Gemeente-stuurgroep en de Mondiale Raad van Kontich nodigden Rikolto uit om een Rikolto Café te organiseren over een thema dat ons allemaal aanbelangt: de duurzame supermarkt.
We doen immers bijna allemaal boodschappen in supermarkten: ze zijn dichtbij, handig en vaak goedkoop. Maar achter die lage prijzen en het overvloedige aanbod schuilen onzichtbare schakels — met name de boeren die onze voeding produceren. Hoe kunnen we dat systeem eerlijker maken? En welke rol spelen supermarkten, boeren en consumenten daarin?
De gemeente Kontich stelde met plezier de gemeenteraadzaal ter beschikking voor dit maatschappelijk relevante gesprek.
Twee landbouwers uit de regio vertelden hoe hun producten in de supermarkt terechtkomen.
Peter Vandevel, melkveehouder uit Kontich, is één van de pioniers van Fairebel. Na de landbouwcrisis in de jaren 2000 namen een aantal Belgische melkveehouders het heft in eigen handen en richtten ze hun eigen fair merk op.
“Onze producten zorgen voor een eerlijke winstdeling,” vertelt Peter. “Maar het blijft vechten om een leefbaar inkomen. Zolang er in de supermarkt veel goedkopere melk naast de Fairebel-melk ligt, hangt alles af van de keuze van de consument.”
Ook Eric Rosenbrinck van de biologische boerderij Milagrow getuigde. Hij levert onder meer bio-pompoenen aan Bio-Planet, een dochter van Colruyt Group. “De meerprijs voor bio zit niet in de productiekost, maar in de handling,” legt hij uit. “Hoe minder omzet, hoe hoger de prijs. Dat verklaart waarom de bio-pompoenen in de winkel zoveel duurder lijken.”
Volgens Sarah Braeye van Rikolto kunnen supermarkten meer doen om duurzame keuzes te stimuleren. “Met nudging — producten beter in de kijker zetten, promoten of strategisch plaatsen — kan de omzet stijgen. Het Superlijst-onderzoek toont aan dat hier nog enorme kansen liggen.”
Joost Sierens van Carrefour Market Borgerhout beaamde dat. “We concurreren soms op prijzen waarvan ik zelf denk: mannen, het moet ook voor ons leefbaar blijven.” Toch ziet hij een positieve evolutie: “We hebben in onze winkel een rayon geopend voor lokale producten. Een deel van onze klanten is bereid daar iets meer voor te betalen.”
Sarah Braeye nuanceerde: “Lokaal is niet altijd duurzaam, maar het kan wel zorgen voor een kortere keten waarin de producent meer verdient.”
Steeds meer boeren slaan de handen in elkaar om kortere ketens te creëren, via hoevewinkels en webshops. “De zotte promoties van supermarkten — zoals 1+1 gratis — maken het voor die korte ketens niet gemakkelijk,” getuigde Carine van Het Groentehofke.
De vraag blijft: hoe houden we ons voedselsysteem leefbaar voor iedereen?
“Het begint bij de jonge generatie,” klonk het uit het publiek. “Veel jongeren weten niet meer wat seizoensgroenten zijn. Dan kun je ze ook niet kopen.”
Schepen Peter Lambrechts kondigde aan dat Kontich binnenkort een korte ketenmarkt organiseert. “We willen bekijken hoe we lokale supermarkten hier nog beter bij kunnen betrekken.”
Ook Filip Cuypers van Rikolto benadrukte de rol van lokale besturen. “Goed eten moet een thema zijn dat verschillende beleidsdomeinen doorkruist: landbouw, gezondheid, economie en klimaat. Zo maak je echt het verschil.”
Het slotwoord was voor Joost Sierens: “We moeten alle betrokkenen uit het voedselsysteem samenbrengen en van elkaar leren. Doe zo voort, Rikolto!”
