Jongeren in de landbouw

Jongeren als sleutel van de toekomst

Wat staat er op het spel?

Wereldwijd vergrijzen plattelandsgemeenschappen: de gemiddelde leeftijd van een landbouwer evolueert naar 60 jaar. Jongeren trekken steeds vaker naar stedelijke gebieden bij gebrek aan aantrekkelijke werkgelegenheid en kwaliteitsvolle voorzieningen op het platteland. Hun ouders vertellen hen dat ze een zware baan in de landbouw moeten vermijden. Diegenen die zichzelf wel als boer zien, vinden het niet gemakkelijk om land te vinden voor hun activiteiten. Ofwel is de investering te groot, ofwel hebben ze moeite om echt hun eigen dingen te doen, los van familie of bestaande structuren. Jonge ondernemers hebben beperkte toegang tot financiering om hun eerste investeringen te doen, ze hebben geen onderpand en ‘track record’ om banken te overtuigen. Bovendien zijn jongeren vaak niet vertegenwoordigd in het leiderschap en het beleid van coöperaties.  

De toegenomen migratie naar stedelijke gebieden stelt steden ook voor nieuwe uitdagingen, aangezien de vraag naar voedsel in de stad hierdoor toeneemt. Hoe kunnen we deze beide uitdagingen, die zo nauw met elkaar verbonden zijn, aanpakken? Hoe kunnen we als samenleving het potentieel van jonge boeren en voedselondernemers benutten?

Voor Rikolto betekent investeren in jongeren investeren in de toekomst van onze voedselsystemen: zij zijn de leiders die verandering in voedselsystemen op gang trekken door innovatie en frisse ideeën in te brengen.  

Onze aanpak

De participatie van jongeren (die wij definiëren als 18-35 jaar) is een transverhaal thema doorheen onze algemene programma strategieën: duurzame productie, inclusieve markten en stimulerende omgevingen.  

Ten eerste kijken we, op het niveau van duurzame productie, verder dan de landbouwbedrijven. We kijken naar het hele voedselsystemen, op zoek naar zinvolle werkgelegenheid voor jongeren. We creëren kansen in plattelandsgebieden voor jonge mensen om met hun innovatieve ideeën nieuw leven te blazen in bestaande waardeketens.  Die ideeën kunnen variëren van productie tot verwerking, marketing en kwaliteitscontrole tot het opzetten van eigen startups. We ondersteunen ook boerenorganisaties om betrouwbare zakenpartners te worden en duurzame landbouwpraktijken toe te passen. Dit betekent ook dat ze jongeren betrekken bij de organisatie en hen een plek geven in het bestuur.  

Ten tweede werken we aan inclusieve markten die ruimte geven aan jonge ondernemers. Rikolto zet voedselincubators op in steden over de hele wereld. Daar vinden jongeren op het platteland en in de stad de middelen om hun ideeën om lokale voedselsystemen duurzamer te maken, om te zetten in realiteit. Op het platteland ondersteunen we jonge ondernemers bij het opzetten van bedrijven die diensten verlenen aan boeren, zoals snoeien of irrigatie.  

Ten derde werken we aan een stimulerende omgeving die jonge mensen in de agrovoedingssector ondersteunt om hun uitdagingen aan te pakken. We brengen universiteiten, landbouworganisaties, ngo’s, bedrijven en overheden samen, zodat zij elk op hun niveau de kansen voor jongeren ondersteunen. We slagen daarin dankzij ons wijdvertakte netwerk in plattelandsgebieden, onze banden met steden en spelers doorheen het voedselsysteem, waaronder beleidsmakers.

Vergeten we dan oudere generaties landbouwers en ondernemers? Allerminst. Centraal staat de samenwerking tussen generaties om succesvolle opvolging te garanderen.  

In onze globale programma's

Good Food for Cities

We richten ons vooral op het creëren van kansen voor jonge producenten en ondernemers, waarbij stedelijke consumptie en de voedselproductie op het nabije platteland beter met elkaar verbonden worden. Wanneer we bijvoorbeeld boerenorganisaties begeleiden in hun professionaliseringstraject, besteden we bijzondere aandacht aan de kansen voor jongeren binnen deze organisatie.  

Het kan ook de vorm aannemen van incubators voor jonge ondernemers met een droom om een bedrijf te ontwikkelen rond duurzame of gezonde voeding. In onze Generation Food-projecten in Tanzania, Oeganda, Burkina Faso, Ecuador en België vinden jongeren uit de stad en van het platteland de instrumenten om hun bedrijfsideeën voor de verduurzaming van lokale, stedelijke voedselsystemen een vliegende start te geven. Dankzij die incubators ontstaan duurzame voedingsbedrijven die de vraag naar gezonde voeding in steden stimuleren en er een kwaliteitsvol aanbod tegenover zetten. Wat Generation Food wereldwijd gemeen heeft: een partnerschap met stadsbesturen, bedrijven, banken, universiteiten én gepassioneerde jongeren die ons voedselsysteem ten goede willen veranderen en er hun eigen inkomen mee verdienen.  

Het eerste Generation Food-avontuur begon in 2020 in Arusha (Tanzania). Sindsdien namen 158 jonge ondernemers deel aan een tweedaagse hackathon en werden 65 geselecteerde jonge ondernemers getraind in een Generation Food Bootcamp van 2 weken om hun vaardigheden op vlak van marketing, financiën en ondernemen te verbeteren. De 25 finalisten kregen leningen tegen een rente van slechts 12%, vergeleken met de gemiddelde marktrente van 25%, dankzij het partnerschap met de financiële sector en de oprichting van een rollend fonds. Daarnaast is het ook onze prioriteit om de stem van jonge voedselondernemers te laten weerklinken bij beleidsmakers. Zo namen de geselecteerde jongeren in 2021 deel aan de “Arusha Urban Food Systems Dialogue”, als onderdeel van de “Food Systems Summit” van de Verenigde Naties.

In Mbeya (Tanzania) en Ouagadougou (Burkina Faso) startten er Generation Food-trajecten in 2021. In Mbeya toonden 571 jongeren interesse om mee te doen. We selecteerden 100 jonge ondernemers die deelnamen aan een bootcamp en een incubatiefase van drie maanden. In Ouagadougou namen 60 jonge kandidaat-ondernemers deel aan een hackathon. In de volgende fase kregen ze opleidingen over leiderschap, financiën, marketing, productie, enz.

Duurzame cacao en koffie

In ons cacao en koffieprogramma creëren we kansen voor jonge vrouwen en mannen in plattelandsgebieden, van productie tot verwerking, marketing en kwaliteitscontrole tot het opzetten van een eigen bedrijf. In Ecuador steunen we jongeren om interne inspecteurs te worden in het certificeringsproces van UOPROCAE, een overkoepelende organisatie van cacaoproducenten. Zij worden opgeleid in cacaokwaliteit en certificeringsprocedures. In Peru werken we samen met de jongeren van koffie coöperatie Chirinos om een specifieke onderneming op te zetten die door het jeugdcomité wordt gerund: zij onderzoeken nu de productie en het op de markt brengen van een nieuwe aromatische drank, onder het merk “Aroma Chirinos”, met koffieschillen als hoofdingrediënt.  

Bovendien coachen we jonge ondernemers bij het opzetten van hun eigen bedrijf, waarmee ze diensten leveren aan cacao- en koffieboeren: de verkoop van zaailingen en meststoffen, snoeien, oogsten, enzovoort. In Oogst-Congo steunt Rikolto jonge mannen en vrouwen om boomkwekerijen op te zetten en de jonge plantjes te verkopen aan de leden van vier koffie coöperaties. Met de financiële steun van IFAD hebben jonge ondernemers in 2019 in Lubero en Beni 816.950 zaailingen geproduceerd en verkocht. In Indonesië trainden we 50 jongeren uit het district Polewali Mandar in de basics van digitale landbouw, Internet of Things (IOT) en digitale marketing. Ondertussen ontwikkelden ze een digitaal marketingplatform voor cacaobonen, 4 prototypes (bijvoorbeeld een temperatuursensor voor fermentatie-eenheden ) en 3 op cacao gebaseerde producten (2 single origin cacaorepen en een drinkpoeder van cacao-gember).  

In Ivoorkust volgen 505 jongeren uit de streek va San Pedro met financiële steun van de Stichting Collibrie een opleiding en coachingprogramma in ondernemersvaardigheden. In onze cacaoprogramma’s in Ivoorkust en Ghana steunen we jonge cacaoboeren bij het opzetten van landbouwservice-eenheden waarmee ze kwaliteitsvolle snoei- en sproeidiensten aanbieden aan de boeren. Om de betrokkenheid van jonge vrouwen en mannen bij coöperaties is het ook van cruciaal belang dat jongeren een plek krijgen in het bestuur en leiderschapsposities kunnen opnemen.

Ons initiatief #YesYouthCan! Is erop gericht om de cacaosector in Midden-Amerika aantrekkelijker te maken voor jongeren. Sinds 2015 runnen 250 jongeren verbonden aan de coöperatie La Campesina in Nicaragua een cacaoplantage van 1 ha. Sinds 2018 verkoopt de Belgische supermarktketen Colruyt Group ‘hun’ single origin chocolade. Een comité met 24 jonge leiders vertegenwoordigt de stem van jonge boeren in besluitvormingsprocessen. Het lidmaatschap van jongeren is in 5 jaar tijd gestegen van 5% naar 11%. Daar houdt het verhaal niet op. Colruyt en haar stichting Colibri Foundation investeren via de inkomsten uit chocoladerepen nog steeds in opleidingen in innovatieve cacaoproductietechnieken. Sinds 2017 volgen elk jaar 75 jonge vrouwen en mannen uit Honduras en Nicaragua een opleiding over “cacaoproductie in agroforestrysystemen”. Kennis die ze op hun doorgeven aan hun leeftijdsgenoten.

Hoe zorgen we dat de stem van jongeren ook doorklinkt in het beleid? De afgelopen vier jaar hebben we in Peru samen met Trias, NCBA- Clusa, Progreso en alle boerencoöperaties nationale fora voor jongeren in de landbouw georganiseerd. De fora waren de ideale gelegenheid om ook strategische input van jongeren te verzamelen over de “Strategieën voor de rol van jongeren in plattelandsontwikkeling”, die in juli 2021 door het ministerie van landbouw zijn goedgekeurd.

Programma voor duurzame rijst

De rijstproductie is grotendeels in handen van vergrijzende boeren. Dit generatieprobleem ondermijnt de duurzaamheid van de rijstsector op middellange en lange termijn. Als onderdeel van ons rijstprogramma ondersteunen we jongeren bij het opnemen van een rol als rijstproducent, als actor in andere delen van de rijstwaardeketen of als dienstverlener aan de rijstsector. We werken ook aan een grotere participatie van jongeren in de collectieve besluitvorming binnen lid organisaties en organen van de rijstsector. In ons programma voor duurzame rijst steunen we coöperaties om de SRP – norm toe te passen; deze norm bevat ook eisen die specifiek relevant zijn voor de inclusie van jongeren.  

In Indonesië steunen we onze partner-coöperatie APOB bij het organiseren van jongerenkampen, om jongeren de ogen te openen voor het potentieel van werken in de rijstsector. Ze denken misschien niet altijd aan een carrière in de traditionele rijstproductie, maar worden aangetrokken door de mogelijkheid om nieuw irrigatiesystemen te ontwerpen, apps te ontwikkelen voor het bijhouden van gegevens en het beheer van boerderijen, enz.

In Bargé, in de regio Centre – East van Burkina Faso, is de coöperatie Mitiiri een organisatie die wordt geleid door een team jonge, dynamische landbouwproducenten. Zij willen hun organisatie professionaliseren om zich te positioneren als een betrouwbare handelspartner voor kwaliteitsrijst. De voorzitter, Ousséni Welgo, is 36 jaar oud. Rikolto ondersteunde de coöperatie bij het professionaliseren van haar werking en het versterken van haar relatie met de verwerkers om kwaliteitsvolle rijst te leveren aan de verwerkingsbedrijven.

Artikels over dit thema

Meer nieuws