Hoe geraken we voorbij die verlammende polarisatie in het debat over voeding en landbouw? In een reeks dialoogsessies verbinden Rikolto en Groene Kring boeren en burgers met verschillende achtergronden in echte gesprekken over ons eten.
Boeren, de schoonste stiel van de wereld. Daar zal elke boer je van overtuigen. Maar het is ook hard werken, veel risico's dragen ... en niet altijd de waardering krijgen van de mensen waarvoor je dat voedsel produceert: de consument.
Voor de ene mag het niets kosten, terwijl de ander verwijt je niet duurzaam genoeg te produceren. Is voedselproductie en- consumptie iets van "goeden" en "slechten"? Deze manier van denken helpt ons niet vooruit, maar versterkt polarisatie en vertraagt collectieve vooruitgang.
"Wat me bij blijft? Dat je een vruchtbaar gesprek kan hebben, ook als je op papier over alles een andere stelling lijkt in te nemen." (deelneemster Bierbeek)
"Wanneer boer en burger praten, ontstaat wederzijds begrip. Iedereen wil de natuur beschermen, maar voelt zich gegijzeld door een systeem van concurrentie en competitie", aldus Steven Vromman.
De praktijk leert dat begrip tussen groepen ontstaat als partijen niet spreken over elkaar, maar met elkaar.
Rikolto en Groene Kring, de vereniging voor jonge land- en tuinbouwers, sloegen de handen in elkaar. Met de steun van de Warmste Week ontwikkelden we met Il Faro een depolariserende gespreksmethodiek om boeren en burgers te verbinden in een luisterende dialoog.
Met die gespreksmethodiek gaan we op zoek naar wat ons verbindt en overstijgen we technische discussies. Welke gedeelde belangen en waarden zitten achter onze huidige systemen? Natuur, biodiversiteit, dierenwelzijn, gezonde voeding en eerlijke prijzen vinden we allemaal belangrijk. Hoe krijgen we dat dan in de praktijk omgezet?
"We hebben een ander standpunt, maar zijn van hetzelfde gedacht. We staan dichter bij elkaar dan we denken." (deelnemer)
In 2022 en 2023 organiseerden we vier gesprekken op vier landbouwbedrijven in verschillende regio’s in Vlaanderen. Telkens gingen zo’n acht jonge burgers (18-35 jaar) met verschillende achtergronden in gesprek met acht jonge landbouwers van de Groene Kring. In 1-op-1 gesprekken gingen ze met de vragen van de methodiek aan de slag.
De deelnemers evalueerden de ronde tafels heel positief. Velen vertelden dat ze met de verwachting kwamen om vanuit een egelstelling hun eigen ideeën en idealen te verdedigen, maar dat er de avond zelf iets heel anders gebeurde.
Vanuit de vaststelling dat ze op veel stellingen een tegengestelde mening hadden, dwong het gesprek en de methodiek hen dieper te graven dan die tegenstelling door echt naar elkaar te luisteren. Deelnemers kwamen er zo achter dat ze veel waarden en argumenten met elkaar delen. Dat vormde de basis voor een open gesprek over de toekomst van landbouw en voeding en dus helemaal niet de discussie tussen tegengestelden die ze vooraf in gedachten hadden.
De deelnemers gaven ten slotte aan dat de methodiek hun meer had gebracht dan enkel een goed gesprek de avond zelf. Het gaf hun inzichten voor de discussies/gesprekken in hun dagelijks leven.
Aan de gesprekken nam telkens ook een opiniemaker mee die de sfeer van de avond vatte in een bijdrage voor een krant of website. Zo droegen de gesprekken ook bij aan het publieke voedseldebat.
Ons project werd als een van de projecten naar voren geschoven in de impactcommunicatie over de Warmste Week.
In de podcast Alles wordt beter gingen Jelle Goossens van Rikolto en boerin Justin Poppe van Groene Kring in gesprek over het project.
Tijdens het Feest van de meerstemmigheid waren Hannelore Tyskens (Rikolto) en Lily Deforce (Il Faro) te gast in de podcast van het Korzybski Huis. Ze spreken over de methodiek achter de gesprekken en de kansen die er nog liggen op andere terreinen voor depolariserende gesprekken.
In de toekomst blijven Rikolto en Groene Kring samenwerken om nieuwe gesprekken te organiseren tussen boeren en andere mensen die een rol spelen in het voedselsysteem.
.jpg)