In het hart van Hanoi, tussen hoge gebouwen en drukke straten, ligt sinds kort een kleine oase van groen. Op de speelplaats van de Nam Trung Yen middelbare school groeit dit schooljaar de allereerste schooltuin. De betonnen speelplaats transformeerde zo tot een plekje waar leerlingen leren waar goed eten écht begint.
De schooltuin is een bijzondere plek waar leerlingen al doende bijleren over voeding en gezondheid. Het model is gebaseerd op een gesloten kringloop: de leerlingen zien echt hoe keuken- en tuinafval weer voeding wordt voor de planten. Zo begrijpen ze op een heel natuurlijke manier wat biologische teelt echt betekent. - Duong Thu Hang, Rikolto in Vietnam
De tuin is het resultaat van maanden samenwerken en overleggen tussen de school, het ‘Center for Development of Community Initiative and Environment’ (C&E) en een lokaal ontwerpbureau. Wat in 2024 begon als een klein idee, groeide dit schooljaar langzaam uit tot een tuin van 78 vierkante meter. Een groene leerplek met verhoogde bedden, paden van gerecycleerde bakstenen, een composthoek en een stevig rek van gerecycleerd ijzer dat tegelijk planten draagt en leerlingen een groene rustplek biedt. Duurzaamheid zit niet enkel in de wat er groeit, maar ook in het oude tuinmateriaal dat een tweede leven kreeg.
Vandaag groeien er al meer dan 40 soorten planten: groenten, kruiden, bloemen, kleine fruitsoorten en schaduwplanten. De perfecte plek om de lessen naar buiten te brengen. De Nam Trung Yen school ontwikkelde een tien weken durend leerprogramma (“Ik ben een kleine boer”), waarbij meer dan 300 leerlingen bijleren over planten, compost, gezonde voeding en teamwerk. Ze observeren, meten, tekenen, fotograferen en houden alles in hun tuindagboek bij. Zo wordt wetenschap tastbaar en ontdekken ze op jonge leeftijd wat natuur allemaal inhoudt.
Tijdens de aanleg van de tuin hielpen niet alleen de leerkrachten en leerlingen. Ook de ouders staken de handen uit de mouwen en brachten zelf planten mee. Voor veel leerlingen voelde het tuinieren in het begin onwennig. In de drukbevolkte stad is er doorgaans maar weinig natuur. Nu is het een plek van verbinding voor alle leerlingen. Ze leren niet enkel over biologie of voeding, maar ook over zorg, tijd en respect voor wat leeft.
Voor Bui Thi Thanh Thuy, directeur van C&E, is de tuin meer dan een mooi initiatief. “In dichtbevolkte steden verdwijnen groene ruimtes. Deze kleine tuin is niet zomaar wat groen op de speelplaats, maar een levend klaslokaal. Hier leren leerlingen de wereld als een geheel te zien, duurzame ontwikkeling te begrijpen en elke maaltijd een beetje meer te waarderen. Door materiaal te hergebruiken en compost te maken, leren ze dat simpele dingen een groot verschil kunnen maken”, benadrukt Thanh. “Door dit soort modellen op te schalen, kunnen scholen groene leerplekken worden die duurzaamheid en creativiteit aanmoedigen.”
Ook na schooltijd brengen leerlingen graag hun vrije tijd door in de tuin. “Thuis kweek ik wat planten op ons balkon”, vertelt een van de leerlingen, “maar hier kan ik veel meer soorten leren kennen. Ik hoop dat ik hier op een dag zelfs chilipepers kan oogsten met mijn vrienden.” De schooldirectie ziet de tuin als een nieuw hoofdstuk in hun onderwijsaanpak. “Na de overdracht zullen we met onze leerkrachten wetenschappen en technologie samenwerken zodat studenten de tuin kunnen gebruiken tijdens de lessen.”
De oogst uit de tuin is voorlopig bescheiden en nog niet voldoende voor volwaardige schoolmaaltijden, maar één tuin plant het zaadje voor vele anderen. Een leerkracht van een naburige school toonde al interesse om ook bij hen een gelijkaardig traject op te starten.
Het scholenprogramma wil daarom verder gaan dan individuele scholen. Samen met lokale overheden, onderwijsinstellingen en onze partners bouwt Rikolto aan een structureel model waarin gezonde voeding, milieueducatie en afvalbeheer met elkaar verweven zijn. De tuin van Nam Trung Yen toont hoe dat er in de praktijk kan uitzien: een plek waar theorie en praktijk samenkomen, waar leerlingen leren door te doen en waar goed eten deel wordt van goed onderwijs.
Want goed eten begint niet zomaar op ons bord. Het begint met een samenspel van kennis, beleid en een breed draagvlak. En in de samenwerking tussen mensen die erin geloven.
