Samen naar een inkomen om van te leven voor cacaoboeren in Ivoorkust: de eerste resultaten

Bijna 70% van de boeren in Ivoorkust is afhankelijk van de cacaoproductie, aldus het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT). Deze producenten verdienen echter geen leefbaar inkomen, d.w.z. het netto jaarinkomen dat een huishouden nodig heeft om zich een fatsoenlijke levensstandaard te kunnen veroorloven. Om dat te bereiken, volstaat het niet de referentieprijs voor het levensonderhoud van de cacaoboeren te betalen. Boeren hebben steun nodig om hun inkomen te diversifiëren en goede landbouwpraktijken toe te passen.

Rikolto sloeg de handen in elkaar met Colruyt Group, Entreprise Cooperative de Saint Paul (ECSP), Puratos, Access Agriculture, Agro Insight, Universiteit Gent en Fairtrade Belgium voor dit project dat loopt van 2020 tot 2023. Met de financiering van IDH - in het kader van het Beyond Chocolate initiatief - ontwikkelen we samen een geïntegreerde aanpak naar een leefbaar inkomen.

We bekijken zes parameters, waaronder productiviteits- en kwaliteitsverbeteringen, inkomstendiversificatie, toegang tot financiering, agroforestry en een fatsoenlijke prijs voor cacao, en testen welke parameters cruciaal zijn om tot een leefbaar inkomensmodel voor boeren te komen.

Een jaar na de start van het project kijken we naar de eerste resultaten.

"Ik geloof in het belang van het dichten van de inkomenskloof"

Veel cacaoboeren zijn aangewezen op slechte praktijken zoals ontbossing en kinderarbeid om voldoende inkomen te kunnen genereren. In Ghana en Ivoorkust is bijna 14.000 hectare bos vernietigd als gevolg van de cacaoproductie. Rikolto wil, samen met de partners van het Beyond Chocolate-project, de cacaoboeren helpen om hun inkomen uit de cacaoproductie te verbeteren en te diversifiëren met inkomsten uit andere teelten.

De 102 cacaoboeren die bij dit project betrokken zijn en van wie de cacao wordt verwerkt tot chocoladerepen voor Colruyt Group, ontvangen premies bovenop de prijs af boerderij die door de Conseil Cacao Café in Ivoorkust is vastgelegd: een fairtradepremie en Cocoa Trace-premies. Bovendien heeft Colruyt Group zich ertoe verbonden om de boeren daarbovenop nog een premie te betalen, zodat ze genoeg verdienen om een fatsoenlijke levensstandaard te bereiken. Uit een analyse blijkt dat de boeren die aan het project deelnemen, in het seizoen 2020-2021 ongeveer 30% meer verdienen dan de gebruikelijke producentenprijs voor cacao in Ivoorkust.

"Met onze premie dichten we de kloof tussen de officiële boerderijprijs en de referentieprijs voor een leefbaar inkomen. In het kader van het Beyond Chocolate-project lanceerden we een chocoladereep op basis van cacao uit Ivoorkust. Deze chocoladereep is verkrijgbaar in de Colruyt-, Spar- en Okay-winkels van de Groep Colruyt in België. We zijn er trots op dat we met dit project ijveren voor een leefbaar inkomen voor de cacaoboeren." - Karen Janssens, expert Sustainable Sourcing bij Colruyt Group

‍

"Ik heb nooit geweten dat ik geld kon verdienen door diensten te verlenen aan de boeren"

In Daregba en Colonel hebben 68 producenten tot nu toe verschillende diensten op het gebied van landbouwbeheer ontvangen, zoals snoeien en sproeien, van eenheden van landbouwdienstverleners, geleid door jongeren in de regio. Volgens de producenten was de dienstverlening professioneel, betaalbaar en beschikbaar voor iedere boer van zowel binnen als buiten de gemeenschappen.

56 jongeren zijn betrokken bij of werkzaam in deze dienstverlenende eenheden. Zij zijn opgeleid om geprofessionaliseerde landbouwdiensten te verlenen waarvoor zij een inkomen ontvangen. Door werkgelegenheid te scheppen in deze gemeenschappen hopen we op de lange termijn bij te dragen aan het terugdringen van kinderarbeid en de trek van jongeren naar de steden.

"Ik heb nooit geweten dat er geld te verdienen viel met het verlenen van diensten aan cacaoboeren, zowel binnen als buiten onze gemeenschap. Dankzij het project verdienen we nu geld en hoeven we niet meer naar de steden te gaan op zoek naar een baan", zegt Yao Kouakou Wilfred, een ondernemer en tevens secretaris van een dienstverlenende eenheid in Colonel.

"We hebben veel geleerd van succes en mislukking in eerdere projecten"

In het kader van het project werden vier demonstratiepercelen aangelegd in Daregba en Colonel. Deze percelen dienen als openluchtklaslokalen waar de boeren kunnen worden opgeleid in goede landbouwpraktijken, zodat zij de beoogde opbrengst van 800 kg/ha kunnen produceren. Op dit moment zijn er in de gemeenschappen negentig deelnemers opgeleid in het behandelen van cacao (na de oogst) op de trainingspercelen.

Bovendien wordt de boeren een compostopleiding aangeboden. Er wordt echter weinig compost geproduceerd omdat de boeren niet over apparatuur beschikken om de cacaovruchten te breken in de kleine stukjes die nodig zijn. "Rikolto heeft veel geleerd van zowel de successen als de mislukkingen van eerdere projecten, zoals ons cacaoprogramma in Ghana. De opgedane kennis kan helpen bij een impactvolle strategische oriëntatie in dit project", aldus Alphonse Amani, coördinator van Rikolto.

Het project gaat nu in elke gemeenschap met één door jongeren geleide diensteneenheid werken aan de opbouw van een compostbedrijf. Op die manier is de kwaliteit van de cacaobonen al verbeterd.

In Colonel zijn gecentraliseerde gistings- en droogcentra gebouwd, maar het gistings- en droogcentrum in Daregba heeft vertraging opgelopen omdat de toelating op zich liet wachten. Rikolto ging daarom samen met ECSP onderhandelen met het dorpshoofd van het dorp Greleon over de toelating. De bouw kon zo dan toch beginnen in januari 2022 en zal naar verwachting in juni 2022 voltooid zijn. Tegen die tijd zullen de vrouwen ook worden opgeleid in fermentatie- en droogprocessen.

In 2021 zijn 7 verschillende video's over opleiding van boer tot boer vertaald in twee belangrijke lokale talen, Baoule en Dioula. Deze video's zijn vertoond en beschikbaar gemaakt voor de boeren. 98 boeren namen deel aan het project en waren positief over het opleidingsmateriaal. Sommigen toonden zich wel bezorgd over de internetverbinding die nodig was om de video's te bekijken.

"De markt in de regio is een zeer belangrijke factor"

88 boeren uit zowel Daregba als Colonel, voor het merendeel vrouwen, kregen een opleiding in goede landbouwpraktijken voor de productie van maniok, die tot dusver op twee hectare gebeurt. De deelnemers gaven in de evaluatie mee dat ze zich gesteund voelden bij de aanschaf van kwaliteitsplantgoed om de maniokproductie op te zetten. Deze variëteiten zijn zeer productief en ziektebestendig. Elke gemeenschap ontving een driewieler en een verwerkingsmachine om het oogsten en verwerken te vergemakkelijken.

Over het algemeen zijn de vrouwen verantwoordelijk voor de maniokproductie en de mannen voor de cacaoproductie. Beide groepen worden aangemoedigd om hun productiemogelijkheden en inkomensstromen te diversifiëren. Zij kunnen bijvoorbeeld pluimvee, fruit en groenten produceren. Welke soorten worden geteeld, hangt af van de regio, legt Alphonse Amani uit: "De kwaliteit van de grond is een zeer belangrijke factor in de beslissing, net als de markt in de regio. Veel boeren telen bijvoorbeeld maniok omdat dit het belangrijkste ingrediënt is van twee belangrijke gerechten in Ivoorkust: Attiéké en Plakali."

Twee gemotoriseerde pompen die zijn geïnstalleerd om de irrigatie voor fruit en groenten te regelen, hebben ook bijgedragen tot de diversificatie van de inkomensstromen. Callivoire, een bedrijf dat landbouwmateriaal produceert, deelt zijn technische know-how. Het bedrijf zal ook de bodem analyseren en gewassoorten aanbevelen aan de boeren, die ook begonnen met het plannen en voorbereiden van de bouw van pluimveestallen in de gemeenschappen.

"We kunnen nu vrijuit praten over geld en sociale kwesties"

Raphael Audoin-Rouzeau, the global Cacao Sourcing manager van Puratos in België, bezocht Daregba and Colonel om uit te wisselen met de boeren.