Quito, de hoofdstad van Ecuador, groeit. Ook zuidwaarts, waar de stad nu ook de hellingen en heuvels om en rond de berg Ungui inpalmt. Die groei brengt verandering met zich mee, zowel voor de buurten als voor het samenleven. In deze buurten, waar het kouder is dan in het noorden van de stad, begon vier jaar geleden een netwerk te groeien van producenten van agro-ecologische producten. Dat netwerk bleek het voorbije jaar bestand tegen de zware impact van de Corona-pandemie.
De zaadjes van de coöperatie Sur-Siendo werden geplant door verschillende mensen, waaronder een Diego Viturco, toen 28 jaar. Samen met hem bekijken we de geschiedenis van de coöperatie en hoe die er voor heeft gezorgd dat honderden gezinnen in het zuiden van Quito een gezond en betaalbaar voedingsalternatief hebben gekregen.
"Van bij de oprichting was het doel van onze coöperatie Sur-Siendo Redes y Sabores duidelijk“ zegt Diego Viturco, “gezond voedsel aanbieden tegen een eerlijke prijs aan de stedelingen van Zuid-Quito".
Vandaag, op 32-jarige leeftijd, herinnert hij zich hoe hij indertijd getroffen was door het feit dat er in dit gebied, waar 36% van de bevolking van de hoofdstad woont, geen aanbod was van fairtrade- of biologische producten. Terwijl dat in het noorden van de stad wel reeds het geval was.
Reeds in 2016 zette Diego samen met een paar andere jongeren een samenwerking op met agro-ecologische boerenorganisaties waarbij de producten werden verhandeld in het kader van het fairtrade-systeem. Ze volgden daarnaast ook een de opleiding waardoor ze de stap konden zetten naar biologische teelt. Vandaag de dag vragen consumenten steeds meer naar biologische producten. Naast het economische potentieel van dit initiatief sprak vooral het sociale aspect ervan tot de verbeelding van Diego.
"Wat mij hierin het meest heeft getroffen is de ontmoeting, de dynamiek tussen het platteland en de stad. We werkten aan de ene kant met boerenorganisaties die bereid waren te experimenteren met andere vormen van commercialisering. Anderzijds was het interessant om te praten met mensen in de stad, die bijvoorbeeld dachten dat kerstomaten gewone tomaten waren die niet gegroeid waren… Onze collega's die van het platteland kwamen, dachten ook dat heel Quito volgebouwd was. Ze kenden een stukje van de stad en gingen er gemakshalve van uit dat de stad overal gelijk was en dat er bijvoorbeeld geen ruimte was voor stadslandbouw” herinnert Diego zich.
Wat mij hierin het meest heeft getroffen is de ontmoeting, de dynamiek tussen het platteland en de stad.
"We werkten aan de ene kant met boerenorganisaties die bereid waren te experimenteren met andere vormen van commercialisering. Anderzijds was het interessant om te praten met mensen in de stad, die bijvoorbeeld dachten dat kerstomaten gewone tomaten waren die niet gegroeid waren …"
En de coöperatie groeide aan, met boerenorganisaties uit Cayambe, Pedro Moncayo, Machachi, Píllaro, Pelileo, maar ook uit Quito (Argelia Alta). Dat opende wel een heel spectrum aan productiegebieden en -capaciteit, maar er was nog weinig betrokkenheid van de stadsbevolking. Bovendien stelde zich ook vraag hoe jongeren meer betrokken konden worden? Diego's eigen ervaring in de jongeren- en buurtorganisatie waren hierbij fundamenteel.
Ook culturele netwerken zouden een belangrijke rol spelen. Diego werd lid van het Red Cultural del Sur, dat meer dan 35 culturele organisaties herbergt. “Sommige van die organisaties hebben vele jaren ervaring in cultureel werk", zegt Diego. Door zijn lidmaatschap kon hij leren van mensen die al een lange geschiedenis hadden in de buurtorganisaties.
Diego Viturco, oprichter van de coöperatie Sur- Siendo Redes y Sabores.
"Al van toen ik 13 of 14 jaar oud was, werk ik mee in een buurtorganisatie die zich bezighoudt met artistiek-culturele activiteiten in de parochie Chillogallo. Van daaruit maakte ik kennis met andere jongeren, vooral tijdens culturele activiteiten. Later kwam ik ook in contact met de mensen van de wijk "La Mena". Daar zijn we begonnen met het activiteiten om de openbare ruimte aan te passen én vond ik aansluiting bij de solidaire economie", zegt Diego.
Geconfronteerd met de noodzaak om meer mensen samen te brengen om agro-ecologische producten op de markt te brengen, stelde Diego een dubbele strategie op waarin hij de fundamentele basisbehoefte om te eten combineerde met sociale netwerken. Via die netwerken slaagden hij en zijn kompanen erin om de aandacht te trekken, niet in het minst die van de jongeren.
Diego verwoordt het als volgt: "Al van kleins af aan, hebben ze ons geleerd om te eten, maar niet om onszelf te voeden. Ze zeggen ons, 'vul je buik' of 'eet je bord leeg’. Maar eten is veel maar dan dat. Ik wil het bewustzijn over de (voedings)waarde van eten verhogen, ik wil dat mensen de schadelijke effecten van de productie met agro-chemicaliën kennen, ik wil meer mensen betrekken bij de zorg voor het milieu".
Diego besefte al snel het belang en de invloed van sociale media zoals Tik Tok en YouTube. Samen met verschillende organisaties organiseerde hij daarom workshops over cameratechnieken, videomontage en audiovisuele productie. Maar tijdens deze eerder technische workshops werden ook thema's als voedselsoevereiniteit, eerlijke handel en verantwoorde consumptie aangesneden. "Twee vliegen in één klap", lacht Diego.
En toen kwam 2020 en Corona… Op 11 maart kondigde de overheid de noodtoestand aan voor de gezondheidszorg. Een virus bracht Ecuador en de rest van de wereld tot stilstand. Ook de ddistributie van voedsel kwam nagenoeg tot stilstand. Op het platteland begon men de geoogste producten op te slaan en in de stad werd voedsel steeds schaarser door de lockdown en de avondklok.
"Ik was al langer van plan om contact te zoeken met de organisatie die agro-ecologische groentenmanden aanbiedt in Quito, door de pandemie is dat uiteindelijk ook gebeurd", zegt Diego. Samen met de andere leden van de coöperatie Sur-Siendo, ging hij praten met de boerenfamilies die op de landbouwbeurzen en -markten manden met agro-ecologische geteelde groenten aanbieden.
Zo is de coöperatie Sur-Siendo Redes y Sabores, begonnen met het thuis bezorgen van de agro-ecologische manden, met gezonde producten aan eerlijke prijzen. De distributie gebeurt volgens de bio-veiligheidsprotocollen en met inachtneming van alle covid-19 regels. De groentenmanden worden aangeleverd door Madre Tierra, een vereniging van vijf agro-ecologische boerenorganisaties: Buen Vivir uit Pedro Moncayo, Sabiduría Pillareña, Allpamanta, Biogranjas de Pelileo en ABAPP.
Op een bepaald moment leverden ze tot 180 manden per week aan huis, dat gebeurde via 5 distributieroutes, gemiddeld aan zo’n 35 families per route. "Het was een huzarenstukje als je alles in acht neemt: de Covid-19 maatregelen, de avondklok, alle vergunningen, …", herinnert Diego zich.
Toen de agro-ecologische winkels en de ‘mercadito’ (de kleine markt) weer open gingen, nam ook de vraag naar thuislevering weer af. Toch worden elke zaterdag worden nog steeds zo’n 20 agro-ecologische manden verdeeld. De coöperatie telt momenteel 12 actieve leden, maar de vraag is van die aard dat ongeveer 20 personen regelmatig bij de activiteiten betrokken zijn, inclusief familie en vrienden.
"Van alle collega's is er niet één besmet geraakt. We gaan ervan uit dat dit te danken is aan het strikte protocol dat we hadden voor het verzamelen, voorbereiden en afleveren van manden. We hadden alles tot in detail uitgewerkt. Dit is een echte prestatie, vooral gezien het feit dat we onze activiteiten tijdens de hele noodtoestand nooit hebben stopgezet", zegt Diego fier.
In samenwerking met Rikolto heeft de coöperatie sinds het begin van het jaar het Sistema de Alimentos Madre Tierra verder verfijnd. Dit distributiesysteem regelt de voedselbedeling via thuisbezorging, maar ook naar boerenmarkten en -beurzen in de stad. Tijdens het voorbije jaar maakte men hierbij, noodgedwongen, meer gebruik van virtuele kanalen.
Het werk van de jongeren wordt in de coöperatie sterk gewaardeerd. Dankzij hun inspanningen en activiteiten, in samenwerking met lokale kunstenaars en culturele bewegingen van Zuid-Quito, hechten meer en meer gezinnen belang aan het recht op voldoende en gezond voedsel. De leden en de wijkverantwoordelijken gaan ook voortdurend in gesprek met de consumenten op zoek naar feedback en ideeën om de consumentenervaring te verbeteren.
"We hadden alles tot in de puntjes uitgewerkt. Dit is een echte prestatie, vooral gezien het feit dat we onze activiteiten tijdens de hele noodtoestand nooit hebben stopgezet."
.jpg)