Gezonde tussendoortjes op school

Om op school de hele dag door te kunnen leren en spelen, is gezonde voeding op regelmatige tijdstippen essentieel. Wat kinderen van jongs af aan eten, legt meteen ook de basis voor hun eetgewoonten en gezondheid op latere leeftijd.

Goed eten op school heeft zo niet enkel een positieve invloed op hun schoolprestaties, het biedt tal van andere voordelen: nieuwe smaken leren kennen is veel leuker in groep, samen eten verbindt én leerlingen doen waardevolle kennis op over gezonde, duurzame voeding.

Aan de slag

Voor we beginnen, is het misschien goed om al even te kijken of jouw school al iets van tussendoortjes aanbiedt. Is het aanbod (te) ongezond? Bouw dit stapsgewijs af en leg de nadruk op de promotie van een lekker, nieuw aanbod. Zo creëer je minder weerstand bij leerlingen en leerkrachten.

Ongeacht of je nu al een aanbod hebt of niet, is het een goed idee om eens door volgende stappen te gaan en te kijken waar er ruimte voor verbetering is.

1. Kies het type tussendoortje

Er bestaan ontzettend veel opties voor lekkere, gezonde tussendoortjes op school. De meest voor de hand liggende zijn een stuk fruit, wat groenten of ongezouten nootjes. Dat kan je steeds combineren met een eiwitrijke (groente)dip of (soja)yoghurt om het tussendoortje nog iets voedzamer te maken. Ook een belegde (volkoren) boterham is trouwens een prima tussendoortje. Wil je toch graag een koek of reep in de boekentas meegeven, dan is het goed om op bepaalde zaken te letten. Liever soep als tussendoortje? Check hier zeker eens onze actiefiche rond.

Enkele nuttige tips:

• Kies bij fruit en groenten zoveel mogelijk voor lokaal en seizoensgebonden. Check zeker eens bij een boerderij in de buurt of je met hen een samenwerking kan aangaan. Extra tip: hang een grote seizoenskalender op de in klas/refter/gang zodat leerlingen dit mee kunnen volgen. Onze seizoenskalender is eenvoudig te downloaden bij het extra materiaal.
• Kies bij zuivel of sojaproducten steeds voor de ongezoete variant.
• Hou bij noten en zuivel rekening met mogelijke allergieën.
• Kies je voor een koek of reep, hou dan rekening met deze richtlijnen: max. 150 kcal per portie / max. 15g vet per 100g / min. 2g vezels per 100g / max. 400mg natrium (Na) per 100g

2. Onderzoek de logistiek

Eenmaal je weet wat je wil aanbieden, moet je natuurlijk weten hoe je dit praktisch gaat aanpakken. Enkele vragen om rekening mee te houden:

• Moet er fruit gewassen en gesneden worden? Wie kan dit doen? Tip: je kan hiervoor een oproep lanceren bij ouders of wijk-werkers.
• Kan er iemand tussendoortjes ophalen of werk je met een leverancier? Denk aan supermarkten in de buurt, de schoolcateraar (of cateraar uit de buurt), horecazaken, boerderijen, ...
• Wie zet alles klaar en wie ruimt op? Tip: Leerlingen van de 3^de graad kunnen helpen het fruit te verdelen over de verschillende klassen.  
• Welk materiaal mis je nog? Denk aan snijmesjes, een koelkast, kommetjes, ...  Tip: in sommige gemeenten bestaan er lokale subsidies om materiaal aan te kopen of vrijwilligers (deels) te vergoeden, of kan je materiaal huren. Vraag dit zeker na.
• Waar en wanneer zorg je voor de tussendoortjes? Wekelijks, voormiddag, namiddag, ...? In een winkeltje, automaten, in de klas, ...?
• Aan welke prijs koop je de tussendoortjes aan en aan welke prijs verkoop je ze? Hou hierbij rekening met de betaalbaarheid voor alle leerlingen (check hier zeker onze actiefiche rond). Tip: basisscholen en BuSo-scholen kunnen de Oog voor Lekkers-subsidie aanvragen.
• Is het de bedoeling om winst te maken? Zo ja, waarvoor? Leerlingen kunnen bijvoorbeeld tussendoortjes verkopen om geld in te zamelen voor een uitstap op project.

3. Overtuig je directie

Misschien is je directie wel al vanaf de start betrokken bij je plannen voor gezonde tussendoortjes. Zo niet, dan is het nu hét moment om hen mee aan boord te krijgen. Leg hen uit waarom het zo belangrijk is (kopieer gerust de inleiding bovenaan de fiche) met een leuke presentatie of infoposter.

4. Vraag om feedback

Geef leerlingen, ouders, leerkrachten, (keuken)personeel, ... een stem door hen mee te laten beslissen. Leg hen je ideeën voor, luister naar hun input en maak samen verdere plannen. Om te bewaken dat het aanbod binnen de schoolvisie blijft passen, kan je hen bijvoorbeeld laten proeven van verschillende gezonde, duurzame opties en hen laten stemmen op hun favorieten. Zo zorg je meteen voor een breed gedragen initiatief.

Begin klein (bijvoorbeeld één dag/week) en breid verder uit wanneer alles goed loopt. Op die manier kan je eenvoudig bijsturen waar nodig.

5. Communiceer

Maak al van bij de start het nieuwe aanbod bekend. Dat kan met een leuke promoactie op de speelplaats, in de klas of op SmartSchool. Denk aan proevertjes, een filmpje, posters, een artikel, ... Want onbekend is onbemind! Vanaf nu kan je ook toekomstige leerlingen en ouders bij hun inschrijving al informeren over het gezonde voedingsaanbod.

Zorg steeds voor positieve communicatie. Focus meer op wat nieuw is dan wat er niet meer is en benadruk smaak en gezelligheid, zeker naar de leerlingen toe. Vermijd om met de vinger te wijzen.