Een toegankelijk aanbod voor alle leerlingen

Aan de slag

1. Kies een passend systeem voor jouw school

Solidaire abonnementen: ouders/leerlingen kunnen een abonnement nemen op een bepaald voedingsaanbod (soep, fruit, ...) en krijgen de mogelijkheid om iets meer te betalen ten voordele van wie het financieel moeilijk heeft.

Via dit systeem kunnen extra porties worden aangekocht. In een ideaal scenario kan door de som van de betaalde abonnementen en de extra giften het aanbod voor alle leerlingen worden voorzien. Dan wordt bij het uitdelen niet nagegaan wie wel of niet betaald heeft en kunnen alle leerlingen zonder onderscheid mee eten. Dit verlaagt meteen ook de administratieve belasting voor de school.

Solidaire abonnementen werken het best in scholen waar er een mix is tussen meer kansrijke en meer kansarme gezinnen, of waar er een minderheid aan kansarme gezinnen zijn.

Tip: een abonnement kan ook gecombineerd worden met de mogelijkheid om zelf iets mee te nemen. Zo doen ze het bijvoorbeeld in een Leuvense school.

Sociale correctie: kansrijke gezinnen betalen meer dan de eigenlijke kostprijs, kansarmere gezinnen iets minder. De meerprijs die de ene groep betaalt, compenseert de korting die de andere krijgt.

Om de haalbaarheid van dit systeem in te schatten, moet natuurlijk gekeken worden naar de verhouding tussen de twee groepen. Een voorbeeld:

Een maaltijd van de schoolcateraar kost € 4,00 in een school met ongeveer 250 leerlingen die warm eten. Dat komt samen op een kostprijs van € 1.000,00.
50 van die leerlingen komen uit kansarmere gezinnen. De standaardprijs van de maaltijden wordt daarom verhoogd naar € 4,50 per maaltijd en de leerlingen in kansarmoede krijgen een korting van € 2,50 per maaltijd (ze betalen dus slechts nog € 2,00 per maaltijd).
200 leerlingen betalen voortaan € 4,50 per maaltijd, 50 leerlingen € 2,00 per maaltijd. Dat komt samen netjes weer op € 1.000,00 uit, wat het voor de school een nuloperatie maakt.

Om te bepalen wie recht heeft op het kortingstarief, kunnen criteria worden gebruikt zoals het recht op verhoogde tegemoetkoming. Hiervoor kan ofwel bewijs aan de ouders gevraagd worden zoals een (recent) klevertje van de mutualiteit of een attest verhoogde tegemoetkoming, ofwel kan er met het lokaal bestuur gekeken worden of automatische toekenning mogelijk is op basis van gegevens van het VUTG (Vlaams Agentschap voor de Uitbetaling van Toelagen in het kader van het Gezinsbeleid). Hiervoor moet het lokaal bestuur protocollen afsluiten met het VUTG en de school. Eventueel kan je er als school ook voor kiezen om bij bepaalde gezinnen van de criteria af te wijken en, in overleg met hen, het kortingstarief nog verder te verlagen.

Sociaal tarief / specifieke kortingen: kansrijke gezinnen betalen het standaardtarief, kansarmere gezinnen iets minder.

Een verhoging van het standaardtarief is ook voor kansrijke gezinnen immers niet altijd betaalbaar. De tussenkomst voor de leerlingen met recht op de korting moet dan wel op een andere manier gefinancierd worden.

Gratis aanbod: het aanbod is voor alle leerlingen gratis, ongeacht sociaaleconomische status.

Een gratis aanbod biedt verschillende voordelen. De administratieve belasting voor de school wordt beperkt doordat er geen inschrijvingen en facturen opgevolgd moeten worden, er is geen financiële drempel meer en ook andere drempels worden weggewerkt (op voorhand moeten inschrijven, administratie om het recht op korting te bewijzen, ouders die goed op de hoogte moeten zijn, ...).

Bovendien worden zo alle leerlingen bereikt, wat meteen heel wat bijkomende voordelen heeft. Denk aan het verbindende aspect van samen (leren) eten en de mogelijkheid om er een leermoment van te maken. Dat werd ook bevestigd door recent onderzoek in Gentse kleuterscholen.

2. Werk het financiële plaatje uit

Of je nu met gratis maaltijden voor iedereen of met een sociaal tarief werkt, het kostenplaatje zal altijd een grote rol spelen. Rikolto ijvert actief voor meer investeringen in gezonde, duurzame voeding op school - zéker bij scholen met veel gezinnen in kansarmoede. We hopen uiteraard dat hier in de toekomst meer budget voor wordt vrijgemaakt. In tussentijd zijn er gelukkig heel wat opties die je als school kan bekijken:

Onderaan deze overzichtspagina vind je een lijst van subsidies die je als school kan aanvragen. Als jouw stad of gemeente nog geen subsidiereglement heeft, kan het trouwens zéker geen kwaad om de nood hieraan aan te kaarten.

Als school kan je ook op zoek naar privésponsors die het voedingsproject van de school willen ondersteunen, of naar lokale partners met voedingsoverschotten. Denk bijvoorbeeld aan bakkers die onverkocht brood willen wegschenken, dat kan nog prima bij een tas soep geserveerd worden.

Een andere optie is om als school een solidaire rekening te openen. Deze rekening dient om tussen te komen bij allerlei kosten voor gezinnen die het financieel moeilijk hebben, ook bij het voedingsaanbod. Ouders of sympathisanten uit het netwerk van de school doen dan vrijwillige bijdragen aan deze rekening. Om dit te bevorderen, breng je deze mogelijkheid best regelmatig onder de aandacht. Je kan de rekening ook spijzen met inzamelacties van de ouderraad, denk aan een spaghettislag of quizavond.

Ongeacht met welk systeem jouw school precies werkt, is het een goed idee om de inschrijvingen en eventuele facturaties van het aanbod op te delen in korte periodes in plaats van meteen voor een volledig schooljaar. Dat maakt de betalingen haalbaarder voor vele gezinnen en biedt bij solidaire abonnementen ook vaker de kans om een extra gift te doen.

3. Werk een effectieve communicatie uit

Goede communicatie is de sleutel tot succes. Het informeert niet alleen, maar weet ook te inspireren. We geven enkele tips mee:

Gebruik verschillende kanalen zoals (online) nieuwsbrieven, Smartschool en ouderavonden om ouders en leerlingen op de hoogte te houden.

Voorzie eens proevertjes en/of info aan de schoolpoort, tijdens een infoavond of een koffiemoment voor ouders.

Informeer toekomstige leerlingen en ouders bij de inschrijving in de school meteen over het voedingsaanbod en eventuele kortingssystemen.

Zet collega’s op de juiste plekken in. Bepaalde medewerkers staan wellicht immers al dichter bij de gezinnen, denk aan een brugfiguur of administratieve medewerker die de facturen opvolgt. Zij kunnen zo een belangrijke rol spelen in de communicatie.

Laat je inspireren

Elke verandering begint met iets kleins. Laat je inspireren door onderstaande voorbeelden om ook op jouw school een gezond en duurzaam aanbod voor iedereen toegankelijk te maken.

In Sancta Maria basisschool genieten de leerlingen elke dag van een vers stuk fruit via een solidair abonnement.
In De Ark werken ze met solidaire soepabonnementen, terwijl de leerlingen van basisschool Pee & Nel dan weer genieten van een heerlijk ontbijt met voedseloverschotten.
De basisscholen van Leuvense scholengroep SMD-L bieden sinds kort vegetarische, duurzame warme maaltijden en werkt daarvoor met een sociaal tarief.
Op zoek naar inspiratie over het aanbod zelf? Check zeker eens onze actiefiches over een gezond ontbijt, tussendoortjes, soep, ...

Benieuwd naar meer?

Samen met een hele groep experten uit de onderwijs-, gezondheids- en armoedebestrijdingssector publiceerden we vorig jaar tien beleidsaanbevelingen om werk te maken van gezonde, toegankelijke voeding op school.

Waarom? Omdat een gezond en evenwichtig eetpatroon essentieel is voor kinderen en jongeren, maar in ons land nog verre van een evidentie is. Hier lees je meer.

Schrijf je in op onze nieuwsbrief

Elke maand vertellen we je hoe we van goed eten de normaalste zaak ter wereld maken. Voor iedereen, nu en in de toekomst.